Kronika Oliwska

"Mikroplastik", czyli… współczesna martwa natura. Tytuł wystawy oraz wyjaśnienie artystki już wiele mówią o tym, czego możemy się spodziewać podczas wernisażu: "Moja wystawa nie przestrzega i nie wywołuje alarmu, ale w pewnym sensie sugeruje, aby trochę zastanowić się nad kontrastem otaczającego świata, gdzie z jednej strony walczymy o zdrowe środowisko, a z drugiej zamieniamy go w plastikową Planetę (...)." Zapraszają Galeria Sztuki Nowy Warzywniak i Anna Głuchowska, artystka z dyplomem ASP w Gdańsku i Trójmiejskiej Szkoły Fotograficznej. Wernisaż już dzisiaj o godz. 18:00, a wystawę można oglądać do 5 sierpnia. Spieszcie się!

2 sierpnia 2006 roku był kolejnym dniem wystawy malarstwa Teresy Miszkin, którą pokazano w Pałacu Opatów, Oddziale Muzeum Narodowego. Była to monograficzna wystawa obejmująca twórczość od 1973 do 2006 roku. To była ciekawa postać (pani Profesor zmarła w 2024 roku), malująca ludzi, którzy byli ludzie  odbiciem współczesnego artystce świata. Dzisiaj jej obrazy są nadal aktualnym zapisem rzeczywistości. W 2018 roku Teresa Miszkin powiedziała: "Mój czas - to ludzki czas - kierunkowy i skończony. Jest podróżą w jedną stronę, ku przyszłości, ku światłu (...)". Jakie macie wspomnienia związane z wystawą lub artystką? Podzielcie się: m.majchrzakowska@wspolnotagdanska.pl

3 sierpnia 1739 roku przeor klasztoru oliwskiego Iwo Roweder zawarł umowę z dwoma rzeźbiarzami: Ignacym Muellerem z Sopotu i Kacprem Strowellim z Oliwy. Dotyczyła ona budowy nowego ołtarza z marmuru i stiuku, w którym planowano umieścić srebrny relikwiarz św. Oliwy z Anagni. Gotowe dzieło umieszczono następnie w katedrze w miejscu dawnego ołtarza, który przewieziono do Grenclewa (od 1953 roku - Leśna Polana). 

W restauracji "Tu można marzyć" w Oliwskim Ratuszu Kultury trwa wystawa rzeźby Edyty Szalewskiej. Jej tytuł to "Odrodzenie", a artystka to dyplomowana rzeźbiarka i medalierka. Prace umieszczone w przestrzeni restauracji nakarmią Wasze dusze tak, jak jedzenie nakarmi ciała. Spędzając czas przy posiłku zerknijcie na rzeźby Szalewskiej. Artystka realizuje także prywatne zlecenia przekuwając Wasze chwile w wyjątkowe pamiątki. 

Tego dnia 2015 roku zmarła Helena Lendzion z domu Mionskowska. Pochodziła z zasłużonej rodziny Polonii oliwskiej. Została pochowana na cmentarzu oliwskim obok męża Leona. 

6 sierpnia 1969 roku powołano Wyższą Szkołę Wychowania Fizycznego w Gdańsku-Oliwie. Już we wrześniu zainaugurowano pierwszy rok akademicki. W Akademię Wychowania Fizycznego i Sportu uczelnia przekształciła się rozporządzeniem Rady Ministrów w 1981 roku. Czy wśród naszych Czytelników jest ktoś z pierwszego rocznika działania oliwskiej Szkoły? Jak wspominacie studia na tej uczelni?

Wczoraj odbył się wernisaż wystawy malarstwa oliwskiego artysty Zdzisława Kałędkiewicza, a od dzisiaj do końca miesiąca można do nas zaglądać. Serdecznie zapraszamy każdego, komu sztuka do serca puka. Zdzisław Kałędkiewicz był współtwórcą powojennej kultury na Wybrzeżu. Jego obrazy, grafiki i inne dzieła to niezwykle ciekawe spotkanie ze sztuką. Artysta równolegle do pracy twórczej był pedagogiem. Tytuł wystawy to "Wspomnienie", a prezentowane prace pochodzą ze zbiorów rodzinnych. 

8 sierpnia 1925 roku w Jelitkowie świętowano "wieńcowe". Była to uroczystość związana z budową nowego kościoła, która ruszyła w styczniu 1925 roku. Ksiądz Zygmunt Iwicki pisał, że położenie kamienia węgielnego odbyło się w kwietniu w strugach deszczu, a uczestniczyli w tym rzemieślnicy z Oliwy, Brzeźna i Jelitkowa. I dalej: "Jelitkowianie troszczą się o dobro cielesne pracujących. Za pozwolenie policji można także pracować w niedzielę, z wyjątkiem nabożeństw. Już 8 sierpnia świętowano wieńcowe. Senator Fuchs reprezentował senat, a burmistrz Creuzburg gminę. Podkreślił on duch wspólnoty, który się tu tak pięknie objawił (współpracują też ewangeliccy mieszkańcy Jelitkowa!)". 

Tego dnia 1594 roku przebywający w konwencie oliwskim biskup wrocławski Hieronim Rozdrażewski konsekrował cztery ołtarze w katedrze oliwskiej. Wśród nich był ufundowany dzięki zapisowi testamentowemu przez opata Jana Grabińskiego ołtarz św. Antoniego. W rzeźbiarskiej obudowie z marmuru mieści się obraz przedstawiający Antoniego Padewskiego obejmującego ukazujące się mu Dzieciątko Jezus. W lewej ręce trzyma białą lilię, symbol czystości. Nad obrazem, w niszy ołtarza znajduje się inny św. Antoni (z Teb), który ustanowił regularną wspólnotę zakonną. Był pustelnikiem, którego kusił szatan, zatem jego żywot stanowił wdzięczny temat malarski. Możemy go poznać po modlitewniku w lewej i dzwoneczku w prawej dłoni. 

Ania Canta "A luz de Luna" zapowiada się na urzekający koncert muzyki pochodzącej z Południa, ale w nowoczesnych aranżacjach, lekko jazzujących i dzięki wokalistce bardzo emocjonalnych. Koncert Ani Canty z towarzyszeniem muzyków Filipa Fiebigera (gitara), Aleksandra Tryby (kontrabas) i Mariana Szarmacha (perkusja) rozpocznie się o godz. 18:00 w Oliwskim Ratuszu Kultury. Bilety na kupbilecik.pl lub pod nr tel: 519166301.

W piśmie "Dzwonek. Pismo dla ludu" z 11 sierpnia 1862 roku pojawił się artykuł o Gdańsku. Oto jego fragment. Zainteresowanych całością kierujemy do portalu dawnaoliwa.pl: "Przeto każdy prawie słyszał o Gdańsku, i umiałby o nim niejedno rozpowiedzieć; ale czy zna z was kto historję o cudownym clilebie kamiennym w Oliwie, który się tam znajduje na naukę miłosierdzia ludzkiego? A iż to jest przykład dziwny i cudowny, więc posłuchajcie o nim historji. O milę od Gdańska, także nad morzem, jest klasztor zakonu cysterskiego, a ten zwie się Oliwa. Otoż w kościele tego klasztoru, po prawej stronie, jest za szkłem bułka chleba. którą cud Boski w kamień obrócił z tej przyczyny. Będzie temu lat blisko sześć setek i pół, bo działo się to jeszcze roku pańskiego 1217, kiedy w około Gdańska okrutny głód nastał. (...)" Wspaniale napisane, prawda?

Tego dnia 2019 roku w ogrodach firmy Doraco przylegających do Parku Oliwskiego uroczyście odsłonięto rzeźbę lwa oraz tablicę upamiętniającą Prezydenta Miasta Gdańska Pawła Adamowicza. Dzisiaj lew jest atrakcją dla dzieciaków, które chętnie wdrapują się na jego grzbiet i pozują do zdjęcia. Figurę wykonała gdańska rzeźbiarka Ewa Koprowska, ta sama, której cztery lwy (wykonała je wspólnie z Lucyną Kujawą) są atrakcją dla gdańszczan (szczególnie tych najmłodszych) w Fontannie Czterech Kwartałów w Gdańsku. Oliwski lew będący symbolem tragicznie zmarłego Prezydenta waży około pół tony. 

13 sierpnia 1945 roku w areszcie przy ul. Kurkowej w Gdańsku zmarł Julius Kleinwaechter. Był profesorem zwyczajnym Technische Hochschule w Gdańsku, gdzie pracował w latach 1934-1945. Ceniono go za doświadczenie i osiągnięcia naukowe w dziedzinie budowy okrętów i samolotów. W Oliwie mieszkał przy ul. Podhalańskiej 4. Rodzinie udało się uciec już na początku 1945 roku, Julius został w Oliwie, przeżył oswobodzenie miasta przez Armię Czerwoną, ale został aresztowany i już w sierpniu zmarł na tyfus. 

Naszą Oliwę turyści znają przeważnie z pięknej katedry. Kiedy tu przyjeżdżają okazuje się - naturalnie - że nie tylko katedra, ale... (tu prosimy o wspomnienia z Oliwy ;) Warto wiedzieć, że 14 sierpnia 1594 roku świątynia została konsekrowana przez przebywającego w Oliwie od kilku dni biskupa wrocławskiego Hieronima Rozdrażewskiego. Konsekracja oznacza uroczyste poświęcenie kościoła lub ołtarza i zalicza się do najważniejszych aktów liturgii. Akt ten potwierdza, że świątynia jest Domem Boga, miejscem spotkania ziemi i nieba, wybranym przez Boga jako miejsce spotkań Jego z ludźmi. Biskup Rozdrażewski konsekrując katedrę oliwską dokonał jej symbolicznego chrztu i namaszczając ściany kościoła świętym olejem nawiązał do tradycji Starego Testamentu, czyli namaszczania królów i proroków. 

Tego dnia w 1791 roku gościł w Pałacu Opatów Ignacy Krasicki. Był to jego ostatni dzień pobytu w Oliwie. Znawcy biografii poety, powieściopisarza i dostojnika kościelnego może będą w stanie powiedzieć więcej na temat tej wizyty? Zapraszamy do dzielenia się wiedzą. 

Tego dnia Anna Cirocka, współpracująca z Oliwskim Ratuszem Kultury historyczka sztuki będzie siedziała przy kawie w restauracji "Tu można marzyć" w godzinach 11:00-13:00. Poznacie ją po laptopie z jabłuszkiem i czerwonym jabłku na stole. Anna zaprasza każdego, kto ma do opowiedzenia historię ze swojego życia, z życia Oliwy, wspomnienie z wakacji, pierwszej miłości, pamiątki rodzinnej, szaleńczych porządków wiosennych, wspomnienia najwspanialszego psa, kota, gekona, obłędnego hobby ogrodniczego / książkowego / ceramicznego / motoryzacyjnego / ... Proszę siadać, drzwi nie zamykać, mówić i miło spędzać czas. 

Dzisiaj startuje "Mozartiana"! Tradycyjnie zaczynamy w niedzielę, a festiwal potrwa do soboty 23 sierpnia. Zapisujcie sobie program, który ponownie będzie atrakcyjny, a zainauguruje go koncert "Mozart kameralnie" w Dworze Artusa już dzisiaj o godz. 19:00.

Tego dnia 2024 roku w Oliwie miało miejsce tragiczne wydarzenie. Emil R. zamordował swoją żonę. Doszło do tego w okolicach wzgórza Pachołek, a świadek, który usłyszał wołanie o pomoc widział mężczyznę zadającego ciosy nożem. Sprawca uciekł, ale policja ujęła go następnego dnia.

Ignacy Krasicki był w Oliwie aż trzynaście razy! Może wracał, bo ciekawie mu się rozmawiało? A może pokochał nasze miasto? Dzisiaj, 250 lat później, zapraszamy Cię w podobnym duchu w każdy wtorek w godzinach 11:00-13:00 na spotkanie przy herbatce przy naszej Biblioteczce Sąsiedzkiej! U nas możesz: porozmawiać o książkach i wymienić się poleceniami, skorzystać z naszego księgozbioru, zostawić lub zabrać coś z półki bookcrossingowej. Czekamy na Ciebie! Wpadaj, nawet na chwilę!

Któż nie kocha naszego oliwskiego parku? A czy wiecie, że po wojnie trzeba było doprowadzić to miejsce do stanu dawnej piękności i odbudować wiele elementów architektury i krajobrazu? W tym dziele brał udział pan Stefan Elek, postać zupełnie wyjątkowa. Urodził się 20 sierpnia 1917 roku na Węgrzech i w 1944 roku jako żołnierz węgierskiej 1. Dywizji Kawalerii został skierowany do walk w Warszawie. Aresztowany przez Armię Czerwoną w 1945 roku został wywieziony na Syberię, skąd zbiegł i osiadł na stałe w Gdańsku. Został tłumaczem przysięgłym języka węgierskiego i pracował aż do 96 roku życia. Jako nestor polsko-węgierskich relacji organizował w swoim domu przy ul. Grunwaldzkiej 529 serdeczne spotkania. Był i jest wspominany jako „Wujek Stefan” („Pista Bácsi”). Zmarł 25 czerwca 2018 roku i został pochowany na cmentarzu w Oliwie. Jego imieniem dwa lata później nazwano skwer nad Potokiem Oliwskim i Stawem Młyńskim. Oprócz rewitalizacji i odbudowy parku oliwskiego angażował się także w zakładanie nowego ogrodu zoologicznego. Prawda, że to ciekawa postać? Kto pamięta "Wujka Stefana"? 

Tego dnia 1740 roku opat Józef Jacek Rybiński poświęcił kaplicę, którą wzniesiono przy domu wczasowym dla zakonników oliwskich w Grenclewie (obecna Leśna Polana). Była to kaplica pod wezwaniem św. Oliwy, a jej kult dopiero wprowadzono dzięki pozyskaniu relikwii z ramienia świętej. Kult rozprzestrzenił się szybko. Corocznie, w niedzielę po Bożym Ciele panny z Brzeźna, Jelitkowa i Sopotu niosły zapalone świece i stawiały je na ołtarzu w symbolicznym podziękowaniu za to, że spalone w 1734 roku miejsca zostały odbudowane i z prośbą o ochronę oliwskich dóbr. Niestety ani kaplica, ani dom wczasowy, ani srebrny relikwiarz zamówiony u gdańskiego złotnika nie przetrwały. Dzisiaj, kiedy poszukiwacze skarbów i historycy korzystają z map geolokacyjnych wciąż nie możemy ustalić, gdzie dokładnie znajdowały się zabudowania oliwskich mnichów. Znamy tylko ich orientacyjne położenie. Może ktoś z Państwa byłby w stanie pomóc? 

Zespół, który nazywa się "Proszę zamknąć" zaprezentuje swój debiutancki album w Oliwskim Ratuszu Kultury właśnie 22 sierpnia o godz. 19:00. Ich muzyka to eklektyczna mieszanka jazzu, popu, folku i improwizacji. Pisze się o nich, że to głos nowej sceny alternatywnej. Kupujcie bilety i zapraszamy! Informacja o biletach: tel 519166301 oraz kupbilecik.pl.

Dzisiaj w katedrze oliwskiej koncert finałowy w ramach festiwalu "Mozartiana". Usłyszymy monumentalne oratorium "Mesjasz" Georga Friedricha Haendla według opracowania Mozarta z 1789 roku. Początek o 20:30. Bilety do nabycia na bilety24.pl.

W sierpniu 1610 roku przeor Filip Adler zainicjował budowę kaplicy Pięciu Ran, zwaną też kaplicą św. Jana Nepomucena lub Chrzcielną. Dwa lata później odprawiono w niej pierwszą mszę. W kaplicy znajduje się wykonany później, bo w XVIII wieku ołtarz św. Jana Nepomucena, patrona spowiedzi. To płaskorzeźbione dzieło z pełnoplastycznymi figurami. Jan Nepomucen klęczy przed Matką Bożą i trzyma w dłoni swój język otoczony pięcioma gwiazdami i promieniami. Wszystko to nawiązuje do legendy, w której Jan Nepomucen odmówił wyjawienia tajemnicy spowiedzi i został za to skazany na śmierć. Wyposażenie związane z historią świętego pochodzi dopiero z czasów opata Jacka Rybińskiego, gdy zatrudnił on Ignacego Muellera, rzeźbiarza pochodzącego z Czech. Mueller nie tylko wyrzeźbił ołtarz, ale obłożył też ściany barwionym stiukiem imitującym marmur. Wnętrze kaplicy stanowi spójną całość kolorystyczną i narracyjną. Relikwie św. Jana Nepomucena pozyskano w zamian za relikwie św. Oliwy. 

Gdańsk pełen zwierząt? Tak, zwłaszcza na ciekawej wystawie, która jest prezentowana we wnętrzach Ratusza Głównego Miasta w Gdańsku. Ekspozycja prezentuje historię relacji mieszkańców Gdańska ze światem zwierząt na przestrzeni ostatnich 80 lat. Znajdziemy na niej również wspomnienia z Oliwy. Między innymi: „W wyniku działań wojennych populacja dziko żyjących ptaków drastycznie spadła. Ponowne ich pojawienie się w Gdańsku uznawano za symbol powrotu do normalności. Latem 1947 roku Towarzystwo Przyjaciół Oliwy i Jelitkowa zakupiło jedenaście kaczek do parku w Oliwie. Wypuszczenie ich do stawu odbyło się przy tłumie zgromadzonej publiczności i miało niemal oficjalny charakter. Kaczki wypuściły dzieci przy ogólnym entuzjazmie, a jeden z widzów wpadł do wody. Kaczek nie wolno było wynosić z parku, łowić na wędkę ani szczuć psami.” Wystawa "Gdańsk pełen zwierząt" można zwiedzać do 19 października.

Międzynarodowi artyści podczas tegoroczengo Festiwalu Muzyki Organowej w Oliwie. Dzisiaj, 26 sierpnia zagra Roman Perucki, który jest jednocześnie Dyrektorem Artystycznym tegorocznego Festiwalu. Towarzyszyć mu będzie Orkiestra Koncertowa Reprezentacyjnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego. Początek o godz. 20:00 i jest to jednocześnie ostatni dzień najstarszego Festiwalu Organowego w Polsce.

Fresk "Ukrzyżowanie" znajdujący się w północnym skrzydle dawnego klasztoru cystersów, na ścianie krużganka został namalowany w sierpniu 1593 roku. Autor to Wolfgang Sporer, co potwierdza sygnatura z monogramem WS. Fundatorem był oliwski leśniczyThomas Geschkau, co z kolei potwierdza jego herb namalowany w prawym dolnym rogu oraz napis: "Thomas Geschkau, Waldmeister, Olivae". Dla zainteresowanych: warto przyjrzeć się zabudowaniom w tle, bo przedstawiają one wyobrażenie Jeruzalem. Trzej aniołowie zbierający krew do kielichów to symboliczna wizja, podobnie jak czaszka u stóp krzyża. Ta oznacza, że Chrystusa ukrzyżowano w miejscu, gdzie znajduje się grób Adama, pierwszego człowieka. 

Księgarnia Kameralna Książka i Wino przypomina o letniej karcie win "Herbarium". Jeśli zmęczyły Was upały może skusicie się na kieliszek prosecco lub vinho verde wśród kolorów na patio? A jeśli pogoda barowa to przecież można zanurzyć się w książce przy lampce czerwonego wina prosto z włoskiej Bazylikaty lub francuskiej Landgwedocji. 

Czy trzeba jechać do Paryża, by poczuć klimat francuskiej piosenki? Niekoniecznie. Oliwski Ratusz Kultury zabrzmi dzisiaj o godz. 19:00 wyjątkowymi utworami z lat 70. Natalia Lubrano i Scena 104 zapraszają Państwa do zanurzenia się w najpiękniejszych melodiach znad Sekwany. Bilety na kupbilecik.pl oraz pod numerem tel: 519166301.

Dzisiaj o godz. 19:00 scena Oliwskiego Ratusza Kultury zabrzmi poezją, refleksją i nadzieją. Zapraszamy na wyjątkowy koncert grupy "Zdążyć przed północą", który jest częścią programu artystycznego i promocją albumu "W drodze". Wysłuchacie Państwo utworów inspirowanych poezją Osipa Mandelsztama, Tadeusza Różewicza, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego oraz autorskich tekstów litera zespołu Grzegorza Radtke. Początek o 19:00. Bilety na kupbilecik.pl i pod numerem tel: 519166301.

Oliwa artystami stała i stoi. Dzisiaj przybliżamy wyjątkową osobę dla Oliwy. Pan Zdzisław Kałędkiewicz urodził się 31 sierpnia 1913 roku w Częstochowie. Kim był? Artystą wszechstronnym: malarzem, rysownikiem, poetą, aforystą, filozofem, historykiem sztuki, pedagogiem i współtwórcą środowiska artystycznego w Gdańsku po 1945 roku. Studiował najpierw w Krakowie, później we Lwowie. Walczył w szeregach Armii Krajowej. Po wojnie ożenił się i osiadł w Gdyni. Współorganizował wystawy sztuki, a pierwszy raz pokazał swoje obrazy w gdyńskiej księgarni Witolda Mężnickiego. Wielu krytyków uważa tę wystawę za pierwszą powojenną na Wybrzeżu. Rok później przeprowadził się z żoną do Oliwy oraz zatrudnił jako asystent profesora Władysława Lama na Politechnice Gdańskiej w Katedrze Rysunku i Malarstwa. Uczył w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych w Gdyni; był też przez dwa lata jej dyrektorem. W 1973 roku przeszedł na emeryturę, ale tworzył prawie do śmierci. Nazywano go "Samotnikiem z Oliwy". Mieszkał przy ulicy Leśnej. Zmarł w 2004 roku i został pochowany na cmentarzu oliwskim. Wystawę jego prac będziemy prezentować w Oliwskim Ratuszu Kultury już za parę tygodni.